Hoe kan je ruimte geven aan jongeren - zowel fysiek als bij het waarmaken van hun dromen en ideeën? In Antwerpen gebeurt het zowel in de jongerenbibliotheek kubus als in BLOC MOB op Luchtbal. Op het publiqForum van december 2024 legden beide organisaties uit hoe ze jongeren bereiken en laten deel uitmaken van hun huis. Twee praktijkvoorbeelden om te onthouden.
1. Jongerenbibliotheek kubus
Wat?
Jongerenbibliotheek kubus is een onderdeel van de Permeke bibliotheek, gelegen aan het Antwerpse De Coninckplein. Geopend in februari 2023 is het voor veel Antwerpse jongeren een ‘derde plek’ - een plek waar ze zich thuis voelen naast de 'eerste plek’ (gezin) en de ‘tweede plek’ (school). De kubus is een ontmoetingsplek waar ze laagdrempelig kunnen hangen, lezen en creëren, zonder veel verplichtingen. Dat betekent niet dat de bib geen missie heeft: die bestaat eruit de jongeren mee te vormen in competenties rond geletterdheid, identiteitsvorming en participatie.
Wie?
De werking van kubus ligt in handen van jongeren van 15 tot en met 25 jaar, via de jongerenboard. De inrichting en inkleding van de bib gebeurt door jongeren. Ook het activiteitenprogramma wordt door hen bedacht en opgestart. Enige voorwaarde: initiatieven van de jongerenbib moeten passen binnen het ruimere mission statement van de bibliotheek.
Geef eens een voorbeeld?
Matias zette het project Unlonely op - een oproep naar jongeren om elkaar te ontmoeten en nieuwe vrienden te maken. Hij pitchte zijn idee bij kubus, kreeg daar steun en begeleiding en het project werd een succes.
Als het nog niet bestaat, bedenk ik het wel zelf.
2. BLOC MOB
Wat?
BLOC MOB is een jongerenparticipatietraject van de bibliotheek op Luchtbal en de culturele ontmoetingsplek BLOC 2030. Jongeren worden er gecoacht bij het organiseren van een sociaal of cultureel project: van vaag idee naar concreet concept. Ze leren de eigen projecten pitchen, inspraak bekomen, community en netwerk opbouwen. De events die de jongeren van BLOC MOB opzetten maken deel uit van de programmatie van BLOC 2030.
Wie?
Een diverse groep jongeren uit de wijk Luchtbal - aanvankelijk 5 jongeren, vandaag al 17. De begeleiding van elke jongere gebeurt op maat - soms verwijst BLOC MOB ook door naar andere ondersteuners.
Geef eens een voorbeeld?
Drie jongeren wilden werken rond de Congolese muziekcultuur maar misten het knowhow om een evenement op te zetten. Ze werden begeleid rond conceptontwikkeling, het opstellen van een begroting, promo… en realiseerden uiteindelijk hun podiumevent Back2Congo.
Jongeren willen veel doen, maar weten niet altijd hoe ze hun doelen kunnen waarmaken. Daar willen wij bij helpen.
Enkele gerichte vragen
Waarom ligt er zoveel nadruk op ‘vrijheid’?
Vrijheid is een onmisbaar begrip voor beide werkingen. Het zijn open leeromgevingen, waar jongeren weinig krijgen opgelegd maar wel de tools vinden om hun eigen ideeën te verwezenlijken. Die vrijheid is belangrijk, het zijn plekken van ont-moeten. Dat betekent: geen deadlines of opgelegde concepten, de jongeren bedenken en realiseren hun projecten op eigen tempo.
Maar hoe verzoen je die openheid met de eigen beleidsdoelstellingen?
Wees creatief! Een concept als ‘geletterdheid’ kan breed worden ingevuld en vertaald naar initiatieven. Ijver voor een nieuwe manier van impactmeting: niet enkel hoeveel boeken worden ontleend, maar ook hoeveel jongeren een plek krijgen. Vertaal zo’n beleidsdoelstelling ook in begrijpelijke taal naar de jongeren zelf.
Hoe bereik je jongeren?
Vraag dat vooral aan de jongeren zelf - zij kennen de juiste kanalen om hun generatiegenoten te bereiken. Zowel in kubus als in BLOC MOB wordt de communicatie verzorgd door de jongeren zelf. Het is cruciaal om de doelgroep goed te kennen en gericht in te zetten op social media. Maar misschien nog belangrijker is mond-aan-mondreclame.
Hoe zorg je dat ze blijven?
Een ‘derde plek’ kan een thuis worden door enkele eenvoudige richtlijnen: een persoonlijke ontvangst door een medewerker, een authentieke sfeer, een oprechte interesse in hoe het met de jongeren gaat, een comfortabele inrichting - en dit gaat verder dan de fysieke ruimte. Het gaat ook om je welkom voelen, je veilig voelen, …
Hoe beginnen we er als medewerkers best aan?
- Heb geduld. Veel jongeren zullen afhaken, maar een community groeit langzaam in de loop der jaren. Probeer niet te snel te gaan. Zorg dat de jongeren zich gehoord blijven voelen.
- Luister en ga in dialoog met jongeren, durf je traditionele werkwijze achterwege te laten. Risico’s nemen hoort erbij.
- Blijf openstaan om over hen te leren - elke jongere is anders - en voor hun ideeën. Durf je eigen kennis aan de kant te zetten.
Een jongerenwerking opzetten?
Grasduin door inspirerende praktijkvoorbeelden:
