Als verantwoordelijke voor het stedelijk buurtgerichte kinderdagverblijf Tierlantuin in Gent dragen Katrien Reynaert en haar team een paar sleutelprincipes uit: laagdrempeligheid, toegankelijkheid en respect voor de diverse groep buurtbewoners. Sinds de opstart van de werking zetten ze volop in op participatie van en verbinding tussen de gezinnen en de buurtbewoners. De lijm? De cultuuractiviteiten die alle partijen samenbrengen.

Op welke manier zet Tierlantuin in op kunst en cultuur voor de allerjongsten?

Katrien Reynaert: “Veel van onze ouders oefenen een job of hobby uit in de kunsten. Zoveel rijkdom zo dichtbij, dat is een groot geschenk. Participatie is een van onze belangrijkste pijlers en dus nodigen we deze ouders vaak uit om hier iets te komen doen. Dat is niet alleen een verrijking voor de andere ouders, maar in de eerste plaats natuurlijk voor de kinderen. Ik denk aan een vader die muziek maakt met klankschalen. Toen hij dat in het kinderdagverblijf kwam doen, waren alle kinderen gefascineerd door de warme, harmonische geluiden. Zijn optreden creëerde veel rust.”

Naast deze participatie van de ouders is Tierlantuin ook initiatiefnemer bij verschillende buurtgerichte samenwerkingen. De Gentse Rabotwijk kent een enorme rijkdom aan kunst- en cultuurorganisaties. Reynaert gaat daarbinnen op zoek naar partners die de opvang kunnen verrijken. En dat hoeven niet eens organisaties te zijn die zich specifiek richten tot de allerjongsten. Reynaert: “Het is belangrijk om een win-winsituatie te creëren: samen kan je meer verwezenlijken. Onze buurtpartners willen graag meer bekendheid verwerven. In de vertrouwde omgeving van de kinderopvang maken kinderen en hun ouders kennis met hun werking. Zo weten onze ouders meteen waarvoor ze staan, en worden we toeleiders voor elkaar.” De inspiratie werkt ook omgekeerd. Manoeuvre, het naaiatelier in de Rabotwijk, nodigde alle buurtbewoners uit om iets te naaien op een groot doek. Dat was een erg laagdrempelige en intergenerationele activiteit, waarbij jong en oud betrokken werden. Het resultaat hangt nu in het kinderdagverblijf.

(c) Tierlantuin

Tierlantuin beperkt zich niet tot initiatieven tijdens de opvang - ook na de opvangperiode probeert het zijn ouders te stimuleren tot cultuurparticipatie. Reynaert: “Een voorbeeld is de bon voor een gratis boek, op te halen in de lokale bibliotheek eens de kinderen de opvang hebben verlaten. Wie graag het boek wil, gaat langs in de bib. Met de bon stimuleren we zo een vaak eerste bibliotheekbezoek.” Tot slot nodigt Tierlantuin ook theatergezelschappen uit in de kinderopvang. Daarvoor zet de organisatie werkingsmiddelen opzij, en betrekt ze opnieuw de ouders. Reynaert: “Als we een professioneel gezelschap engageren, nodigen we de ouders uit om deel te nemen aan de activiteit. Ook als we musea bezoeken vragen we de ouders mee. Dat geeft hen de kans om met hun eigen ogen te zien hoe enthousiast hun kind reageert. Ze leren erop te vertrouwen dat kunst ook echt geschikt is voor de allerkleinsten.”

(c) Tierlantuin

Waarom vind je het belangrijk om in te zetten op cultuur voor de allerkleinsten?

Reynaert: “Cultuurervaringen zijn een wezenlijk onderdeel van het brede proces van het leren. Ze geven jonge kinderen de kans om al spelend hun gezichtsveld te verruimen. We zien hoe gefascineerd en verwonderd de kinderen zijn tijdens de cultuuractiviteiten. Ook voor de ouders is het waardevol om vast te kunnen stellen hoe hun kind geniet. Als de kinderen echt kunnen participeren, ervaren ze hun eigen kwaliteiten en kracht. Daarnaast zijn ook de begeleiders vaak erg enthousiast. Tijdens de activiteiten nemen ze heel wat mee om verder in het kinderdagverblijf uit te werken. De cultuuractiviteiten verrijken dus ook hun dagelijkse bezigheden.”

(c) Tierlantuin

Wat zijn de mooiste effecten van de samenwerkingen?

Reynaert: “Met het kinderdagverblijf nemen we een rol op als bruggenbouwer. Het is onze taak om ontmoeting mogelijk te maken en het aanbod in de buurt kenbaar te maken bij de ouders. We willen verbinden: mensen elkaar laten ontmoeten en ouders het aanbod laten ontdekken. Door steeds nieuwe dingen aan te bieden, kunnen de ouders zelf beslissen aan welk aanbod ze met hun gezin willen participeren. Terwijl ze ontdekken, vergroten ze op een prettige manier hun netwerk. Veel buurtbewoners en ouders leven geïsoleerd. Een project als ‘Muziek op schoot’ prikkelt mensen om dichter bij elkaar te komen. Zo’n activiteiten vormen vaak de basis voor nieuw contact.” Momenteel werkt Tierlantuin aan een projectaanvraag om cultuur in de wijk verder te verduurzamen en georganiseerde samenwerkingen met buurtorganisaties op te zetten. Het droomt ervan om een toer te organiseren met verschillende culturele ‘stops’ in de wijk. Duurzame samenwerkingen garanderen continuïteit. Op die manier kan het kinderdagverblijf de activiteiten al bij het begin van het jaar in zijn planning opnemen. Dat laat toe om de ouders nog beter te informeren.

(c) Tierlantuin

Waar bots je tegenaan?

Reynaert: “Als we ons willen verplaatsen voor activiteiten buiten het kinderdagverblijf moeten we beroep doen op de ouders, omdat er niet genoeg medewerkers zijn. Dat kost nogal wat overtuiging. We hebben geleerd om zoveel mogelijk te organiseren binnen het kinderdagverblijf zelf of in de buurt, omdat ouders het duidelijk als een drempel ervaren als ze zich moeten verplaatsen.”

Tot slot heeft Reynaert nog enkele waardevolle tips voor kinderdagverblijven die graag willen inzetten op cultuuraanbod voor de allerkleinsten. Reynaert: “Probeer je verwachtingen realistisch te houden en wees tevreden met kleine stapjes vooruit. Je kan niet alle ouders tegelijk bereiken. Het is al super als je er een paar bereikt, zeker als het ouders zijn die tot een kansengroep behoren. Organiseer daarnaast de activiteiten op verschillende tijdstippen, zoals ‘s morgens, ‘s avonds of in het weekend. Tot slot geef ik graag mee dat het nodig is om flexibel te zijn. Als je een theatervoorstelling programmeert in een kinderdagverblijf kan je op voorhand moeilijk inschatten wie wel en niet komt. Je moet inspelen op het moment. Probeer los te laten, en focus op wat er komt.”

Praktijkvoorbeeld

De beste observators? Dat zijn de allerjongsten!

25 jun. 2021

Karel Van Ransbeeck van Theater De Spiegel maakt al zo’n 20 jaar kunst voor en met de allerjongsten. We nodigden hem uit tijdens een sessie van de Expeditie Early Arts. Het werd een boeiend gesprek met een aantal handige tips over werken voor de allerjongsten.

Meer lezen
Praktijkvoorbeeld

In Anderlecht brengt CIE sQueezz kunst tot bij de allerkleinsten

18 aug. 2021

Kunst voor de allerkleinsten? Dat is niet te hoog gegrepen, zo bewijst het project VanKleinsAfaan. Daarvoor slaan het gezelschap CIE sQUEEZZ en de Nederlandstalige kinderdagverblijven in Anderlecht de handen in elkaar.

Meer lezen
Praktijkvoorbeeld

Schatjes van Vlieg: een zoektocht voor de allerjongsten

24 mei 2021

Hoe betrek je ook de allerjongste doelgroep bij je aanbod en je schattenzoektocht, en waarom is dit belangrijk?

Meer lezen
Praktijkvoorbeeld

Samenwerking De Spiegel, De Bijloke, VCOK & Stad Gent

26 mrt. 2020

Hoe kan een kinderdagverblijf naar aanleiding van een culturele activiteit in een cultureel huis terechtkomen en ook ontmoeting stimuleren tussen ouders onderling en ouders en begeleiders? Ontdek het in dit verhaal van samenwerking!

Meer lezen
Praktijkvoorbeeld

Tafelmuziek

12 mrt. 2020

Ontdek hoe Musica samen met kinderdagverblijven aan de slag gaat om muziekprikkels te bieden aan de allerjongsten.

Meer lezen
Praktijkvoorbeeld

Cultuurprikkels voor de allerkleinsten

03 apr. 2020

PIEP brengt cultuuraanbod voor de allerjongsten in Leuven. Voor àlle allerjongsten, ook voor de meest kwetsbare families.

Meer lezen