Samen leren is dubbel leren

Hoe maak je je cultuureducatief aanbod interessant voor alle leeftijden? Vaak staan ouders of begeleiders werkloos toe te kijken, terwijl hun kinderen aan de slag gaan met doe-boekjes of activiteiten. Hoe zet je een stap verder? Drie praktijkvoorbeelden tonen hoe je aanbod ontwikkelt waarbij iedereen iets kan leren.

Wat?

Samen muziek ervaren, voelen en beleven. Musica Impulscentrum vertaalt dit principe in Babelut workshops: non-verbale sessies waarin klank en muziek centraal staan. Zo ontdekken kinderen van 0 tot 5 jaar muziek via interactie met elkaar en hun (groot)ouders of begeleiders.

Waarom?

De (muzikale) belevingswereld van jonge kinderen is nog ongerept. Door hen samen met (groot)ouders of begeleiders te laten deelnemen, ontstaat niet alleen een gedeelde beleving op het moment zelf, maar ook een muzikale stimulans die nadien verder leeft – in dagelijkse speelmomenten, thuis of op school.

Hoe?

• Non-verbale communicatie
  Babelut focust op de dynamiek tussen kind, ouder of begeleider en muziekeducator en doet dat via non-verbale communicatie. Na een korte introductie worden de woorden losgelaten en participeren deelnemers via klanken, gezichtsuitdrukkingen, gebaren en muziek. Zo vormt taal geen barrière en verschuift de focus naar een gedeelde muzikale beleving.

• Gelijkwaardigheid
  Elke deelnemer – jong én oud – is gelijkwaardig tijdens de workshop. De muziekeducator geeft impulsen en nodigt uit tot interactie. Iedereen mag reageren en daarop bouwt de muziekeducator verder. Iedere inbreng telt: niet alleen van jong, maar ook van oud(er).

• Veilig en geborgen
  Een omgeving waarbinnen iedereen participeert, zonder de nadruk te leggen op het ‘juist’ doen – daarop stuurt Musica aan. Ook de fysieke ruimte waarin de workshop plaatsvindt, bepaalt de beleving. Een zachte ondergrond, kussentjes om op te zitten, een prikkelarme ruimte, ... Elementen die (onbewust) zorgen voor rust en vertrouwen, en waarvoor Musica extra aandacht heeft.

Wat?

In de zomer van 2024 bouwden Art Basics for Children en het Museum Kunst & Geschiedenis samen aan een groot inloopspeellandschap in de grote museumhal en een buitenpaviljoen dat het museum met het Jubelpark verbindt. Een open, kwalitatieve en speelse leeromgeving voor families, dat was het doel.

Waarom?

Door kwaliteitsvolle materialen en activiteiten aan te bieden die ruimte laten voor interpretatie, wordt samen doen, ontdekken en genieten een gedeelde manier van zijn. Het verbindt generaties, zonder dat daar expliciete instructies voor nodig zijn.

Hoe?

• Families verwelkomen
  Het museum zet de mens centraal. Enerzijds door de manier waarop objecten worden benaderd – als artefacten gemaakt, gebruikt, geïnterpreteerd en soms ook beschadigd door de mens. Anderzijds ook door het publiek centraal te stellen.

• Kracht van kwaliteitsvol materiaal
  Kwaliteit zit overal: in de ‘hardware’ zoals infrastructuur, meubels en materiaal, maar ook in de ‘software’ zoals activiteiten begeleid door enthousiaste hosts. Dat er zorg is besteed aan materiaal en omkadering, merken families op. Door als begeleider actief zorg te dragen voor het materiaal inspireer je het publiek, dat het materiaal eveneens met respect zal behandelen.

• Mogelijkheden tot ontdekking
  Het inloopspeellandschap werd ingedeeld in verschillende zones die over de generaties heen kunnen prikkelen. Vooraan een ontdekkingszone voor de allerjongsten, achteraan een zone voor iets oudere kinderen en tenslotte een atelierruimte om zelfstandig aan de slag te gaan met instructies en prototypes.

Wat?

CC De Adelberg programmeert voorstellingen op zaterdagavond en zondagmiddag voor een jong en iets ouder publiek. Via omkadering, inloopactiviteiten en workshops biedt het Lommelse cultuurcentrum een totaalbeleving voor de hele familie.

Waarom?

Door bewust te kiezen voor ‘familietheater’ – in plaats van kinder- of jeugdtheater – wordt het publiek vanzelf diverser en toont het cultuurhuis ook haar intentie: een theaterbezoek is een gezamenlijk uitje en een gedeeld moment van quality time met de familie.

Hoe?

• Lage instap, hoge participatie
  Onder het motto ‘het ijzer smeden als het heet is’ voorziet De Adelberg gratis inloopactiviteiten, voor en na de voorstelling. Denk aan: kleurplaten, boekenhoek, bouwmaterialen,... thematisch gelinkt aan de voorstelling.

• Organisch groeien en gedeelde verantwoordelijkheid
  De familiewerking is niet ‘top-down’ ontstaan, maar gegroeid vanuit het team zelf. Enthousiaste medewerkers brengen ideeën aan, experimenteren en bouwen stap voor stap aan een gedragen aanbod. Investeringen in infrastructuur (zoals de herinrichting van de foyer) en een extra publiekswerker zorgen voor structurele verankering.

• Samenwerken met (lokale) partners
  Een boekenhoek gelinkt aan de voorstelling? Daar betrekt CC De Adelberg de lokale bibliotheek bij. Een familiereceptie na een voorstelling? De cultuurbar voorziet nootjes en snoepjes in mooie schaaltjes. Bouwblokken en spelmateriaal nodig voor de omkadering na de voorstelling? Even bellen met de lokale Jeugddienst. Door die samenwerkingen krijgt de omkadering extra kleur én ontstaat er betrokkenheid buiten de eigen werking.