In de hedendaagse maatschappij is diversiteit alomtegenwoordig. Talloze culturele organisaties streven ernaar zich aan te passen aan deze realiteit. Ondanks prachtige initiatieven is het duidelijk dat we nog een lange weg te gaan hebben om écht inclusief te zijn. Een onderzoek in Gent benadrukt dit punt, waarbij mensen met een migratieachtergrond matig tevreden zijn over het huidige cultuuraanbod. Dit tekort aan tevredenheid kan worden toegeschreven aan verschillende factoren, waaronder gebrekkige representatie en communicatie.
Tijdens haar presentatie deelde Sana enkele waardevolle tips over hoe we inclusief kunnen communiceren.
Weet wat inclusieve communicatie niet is.
Inclusie en diversiteit zijn twee termen die vaak in één adem genoemd worden. Toch kennen ze een duidelijk onderscheid. Diversiteit omvat de verscheidenheid aan mensen, waaronder verschillen in geslacht, religie, cultuur, beperkingen, en zo veel meer. Inclusie betekent juist het niet uitsluiten van groepen in de samenleving.
Inclusief communiceren lijkt op het eerste gezicht eenvoudig, maar in de praktijk sluipen er vaak onopgemerkte fouten in. Organisaties die streven naar inclusieve communicatie kunnen soms vervallen in etnomarketing, waarbij ze hun communicatie voornamelijk richten op een specifieke minderheidsgroep. Dit kan leiden tot een geforceerde aanpak, zoals supermarkten die tijdens de ramadanperiode campagnes opzetten om de moslimgemeenschap aan te spreken, met als risico dat stereotypen bevestigd worden. Het is daarom van cruciaal belang om niet te blijven hangen in het benadrukken van verschillen, maar juist het omarmen van gemeenschappelijke kenmerken. Inclusieve communicatie draait om het wegnemen van discriminatie, wat betekent dat bijna iedereen zich aangesproken moet kunnen voelen in het verhaal dat je vertelt.
Begin bij de basis en ga in gesprek
Een effectieve inclusieve communicatie vereist aandacht en inzet. Het toevoegen van snel gekozen stockfoto's die 'diversiteit' centraal stellen, maakt je communicatie nog niet werkelijk inclusief. Keer terug naar de basis en ga in gesprek met de mensen die je wilt bereiken, bouw een netwerk op. Wat vinden zij belangrijk? Waar moet je op letten? Vermijd aannames en ga er niet automatisch vanuit dat je precies weet wat ze nodig hebben. Denk van tevoren na over wie je echt wilt bereiken met je communicatie. Het is begrijpelijk dat je niet iedereen kunt of wilt aanspreken, maar let er wel op dat je je afbakening niet te beperkt maakt. Bovendien kan het verbindend werken om de groep aan te spreken op basis van gedeelde identiteitseigenschappen, zoals het moederschap, en het benadrukken van migratieachtergrond achterwege laten.
Communiceer eerlijk over je eigen organisatie en zorg voor de juiste intentie
Het streven naar volledige inclusiviteit is een langdurig proces. Voordat je extern inclusief kunt communiceren, is het essentieel om intern in het bedrijf een inclusief beleid te voeren. Het is normaal om nog verschillende uitdagingen tegen te komen in deze fase. Durf eerlijk te communiceren: je bent er nog niet, er zijn nog veel uitdagingen, maar je onderneemt wel acties om inclusie te omarmen. Het belangrijkste is dat de intentie aanwezig is om zo inclusief mogelijk te zijn en dat je bereid bent tot dialoog. Bewustwording vormt de eerste stap naar verandering.
Checklist als je communiceert.
Tone of voice: evalueer hoe je boodschap overkomt. Niet enkel bij collega's, maar ook bij verschillende doelgroepen en partners uit je netwerk. Zo vermijd je ongepaste communicatie.
Toegankelijke taal: stel jezelf de vraag of iedereen je communicatie kan begrijpen. Is de tekst begrijpelijk voor mensen die minder bekend zijn met het onderwerp?
Representatie: zorg voor herkenning in de beeldvorming. Varieer voldoende met afbeeldingen om diverse doelgroepen te weerspiegelen.
Context: vergeet niet de context in overweging te nemen. Begrijp waar en hoe je boodschap wordt ontvangen en pas je communicatie aan om effectief te zijn binnen die context.
Doorbreek stereotypen: waak ervoor niet in stereotypering te vervallen. Vermijd aannames dat iedereen gelijk is en zet in op communicatie die zo inclusief en open mogelijk is. Bovendien is het van belang oog te hebben voor intersectionaliteit, waarbij je let op diversiteit binnen de diversiteit. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je niet enkel witte mannen in een rolstoel weergeeft, maar streef ernaar diverse profielen te presenteren.
“Denk bij elke activiteit zo inclusief mogelijk”
Veel musea streven er vandaag naar om een breed en inclusief publiek te ontvangen. Maar hoe begin je daaraan in het geval van de allerkleinsten: baby’s en peuters? Het Gentse Museum Dr. Guislain zocht naar een partner die op dat vlak bulkt van expertise: een kinderdagverblijf. Lees hier hun ervaringen - en hun tips.
Inclusieve communicatie - hoe doet de stad Mechelen het?
Wie inclusief wil communiceren heeft vandaag heel wat verschillende perspectieven om rekening mee te houden, dat vraagt om bedachtzaam schrijven en weloverwogen beeldgebruik.
Klein woordenboek genderinculsief communiceren
We parafraseren een aantal kernbegrippen uit het interview met prof. Sofie Van Bauwel en lijsten voor jullie haar tips en tricks op.