Waarover spreken we eigenlijk?
Klein lexicon (in parafrase van prof. Van Bauwel)
Sekse, seksualiteit versus gender: “Sekse is het biologische geslacht, seksualiteit de seksuele voorkeur, gender zijn de rollen die aan dat geslacht worden toegeschreven door socialisatie - via onderwijs en opvoeding bijvoorbeeld. Het gaat om de verwachtingen over de manier waarop we ons gedragen als we biologisch man zijn, of vrouw. Wanneer sekse en normatief te verwachten seksualiteit samenvallen spreken we van ‘Cis-gender’: een heteroseksuele man, bijvoorbeeld. Mààr: in realiteit heeft seksuele voorkeur uiteraard niets te maken met biologisch geslacht, of genderrol.”
Genderbeweging: “Dé genderbeweging bestaat niet. Vaak bedoelt men de bewustwording rond gendercomplexiteit en het feit dat sommige mensen zich inzake gender niet aangesproken voelen of in beeld gebracht op de juiste manier. De genderbeweging voert met andere woorden een pleidooi voor meer aandacht omtrent representatie van gender.”
De geschiedenis van de genderbeweging: “De genderbeweging heeft diepe en diverse wortels - in oorsprong vloeit ze voort uit de emancipatorische bewegingen van vorige eeuw, de vrouwenbeweging, de feministische beweging en meer recent de queer movement en de lgbtq+-beweging. Grote versneller is #MeToo geweest, waardoor de bezorgdheid rond kwetsbare groepen (in eerste instantie vrouwen, later ook andere minderheden) breder onder de aandacht is gekomen."
Genderinclusieve communicatie: “Een communicatie waarbij je zoveel mogelijk identificaties of genderlabels in beeld brengt, waarbij er kortom zoveel mogelijk diversiteit in de representatie van gender schuilt.”
Genderneutraal communiceren: “Genderneutraliteit gaat eerder om kwantitatief evenwicht: je geeft evenveel aandacht aan mannen- dan aan vrouwenrollen, waardoor er geen overwegende focus is. Bijvoorbeeld: op je website staan evenveel mannen als vrouwen afgebeeld. Noot: de manier waarop je die mannen en vrouwen dan afbeeldt kan nog steeds stereotiep zijn - dan communiceer je weliswaar neutraal, maar nog steeds stereotyperend…”
Non-binariteit: “Het gaat om mensen die zich niet kunnen identificeren met vrouwelijke of mannelijke genderrollen - ze noemen zich noch mannelijk noch vrouwelijk.”
Queer: “Queer verwijst zowel naar genderidentiteit als seksuele identiteit (en was oorspronkelijk een scheldwoord). Vandaag gaat het om mensen die alle labels achterwege willen laten ivm gender en seksuele voorkeuren. Ze zijn wars van labels.”
Gendered data: “Algoritmes zijn een zegen én een vloek in de poging om meer genderinclusief te communiceren. Enerzijds laten fijnmazige algoritmes (customized) toe om veel meer data te combineren dan gender alleen, zodat de impact van m/v/x minder zwaar doorweegt. Door andere ‘markers’ voorrang te geven kan je zo de focus op gender vermijden. Anderzijds blijft gender, zeker in commerciële omgevingen, een belangrijke tool om je publiek te onderscheiden. De fijnmazige data dreigen zo toch weer opnieuw herleid te worden naar 0 of 1, man of vrouw. Bovendien werken algoritmes op basis van bestaande informatie - ze leren bij op basis van de realiteit, en die is gegenderd. Denk aan AI en gezichtsherkenning, bijvoorbeeld. Er is dus geen pasklaar algoritme dat de genderbias kan wegnemen, als organisatie moet je werken op maat.”
The gaze: “Let er maar eens op: vrouwen/meisjes worden vaak passief voorgesteld, en zelden kijken ze recht in het beeld. Jongens zijn actief, in de buitenlucht, doen avontuurlijke dingen - en ze kijken vaak recht in de lens. Mannen hebben controle over the gaze (de blik van de toeschouwer), vrouwen ondergaan die. Het zijn misschien details, maar wanneer die details herhaald worden, worden ze realiteit.”
De toekomst veranderen: “Communicatie is niet onschuldig. De realiteit representeren (‘er werken nu eenmaal meer vrouwen in de zorg, meer mannen in arbeidsintensieve beroepen, wat is er mis mee om dat te tonen?’) zorgt ervoor dat we de realiteit reproduceren. Het veranderen van de beeldvorming kan wel degelijk de realiteit veranderen. Laat ons de geschiedenis een stapje voor zijn.”
“If she can see it, she can be it”: “De verbeelding van het zelf is cruciaal. Als voor technische opleidingen enkel mannelijke studenten worden afgebeeld, kan een meisje (met eventuele technische interesse) zichzelf nooit zien, nooit verbeelden in de rol van ingenieur. De regel is: pas op het moment dat iemand zich kan indenken in de rol die wordt afgebeeld, wordt die mogelijkheid realiteit. Technische opleidingen zullen dus met een genderbeperkte communicatie veel kansen missen om vrouwen aan te trekken, omdat ze zich niet aangesproken voelen, zich niet identificeren.”
Tips & tricks: en nu aan de slag!
“Communiceer zo genderinclusief mogelijk: hoe meer mensen zich kunnen identificeren, hoe meer mensen zullen participeren.”
“Segmenteren van je publiek blijft mogelijk, ook op basis van gender, maar kijk vervolgens hoe je de genders in beeld brengt. In de beeldvorming/beeldvoering heb je nog veel speelruimte om inclusief te communiceren.”
“Gebruik je persona’s om voeling te krijgen met je doelgroep? Denk na over een queer persona - maar zonder die op zijn beurt te stereotyperen. Je zou in het algemeen, bij alle persona’s meer de nadruk kunnen leggen op voorkeuren, interesses dan op gender.”
“Communicatie is fijngevoelig werk: zorg ervoor dat je authentiek communiceert, niet over the top. Vermijd overduidelijke ‘pogingen tot het goed doen’ in je communicatie. Communicatie moet organisch en natuurlijk blijven.”
“Begin klein. Soms is het toevoegen van een genderrol in een beeld of het omdraaien van een setting al voldoende. Bijvoorbeeld: een fris beeld waarbij een vader het oudste kind leert fietsen, een moeder het jongste kind draagt. Draai gewoon om: laat de moeder het kind leren fietsen, de vader het jongste dragen…”
“Ga in dialoog met je ‘leveranciers’ van beelden: of het nu de gezelschappen/organisaties zijn of eventuele beeldbanken. Veel beeldbanken zijn zich vandaag bewust van de genderbeweging en proberen minder stereotiepe beelden te voorzien, maar pas wanneer de gebruikers hen er regelmatig op wijzen zullen ze hun beleid echt aanpassen.”
“Toets je communciatie bij minderheidsgroepen, leg je beeldvorming voor aan hen. Vaak hebben we, ondanks onze goede bedoelingen, toch nog blinde vlekken. Ben je niet zeker of je een gast aanspreekt met zij/haar of liever met hen/hun? Vraag het de betrokkene zelf - ieders gevoeligheid ligt anders.”
“‘Technology is not neutral’. Architectuur van software wordt gemaakt door mensen - zij nemen vanzelfsprekend oordelen en vooroordelen mee in hun werk. Wie zijn templates, nieuwsbrieven, websites en widgets wil de-genderen doet er goed aan uit te kijken naar een genderinclusieve ploeg developers. Zonder daarin essentialistisch te zijn: cis-gender-mannen kunnen heus de ervaring van vrouwen invoelen, ook al zijn ze er zelf geen. Empathie bestaat, jawel, maar met een inclusieve ploeg help je die een handje.”
“Begin er vandaag aan. De eindgebruikers worden steeds gevoeliger, niet alleen over privacy maar ook over gender. De vrijetijdssector in Vlaanderen zet grote stappen, maar in vergelijking met Angelsaksische landen of Nederland kan het nog beter. Aan de slag dus!
Dit was het publiqForum 2021
Op 7, 8 en 9 december waren meer dan 200 collega’s aanwezig op het online publiqForum! Het waren drie dagen bomvol inspiratie, uitwisseling en boeiende praktijkverhalen. Vind hier de artikels, praktijkvoorbeelden, presentaties, opnamen etc. van het publiqForum 2021.
Ingrijpen op de 3 P’s: Personeel, Publiek en Place
De tips & tricks voor het bereiken van een jong divers, publiek die tijdens de "Expeditie Jong & Divers publiek" en op het publiqForum 2021 aan bod kwamen, sommen we voor je op.
Toegankelijke evenementen in Gent
Zijn jouw evenementen toegankelijk voor iedereen? Via widgets toon je bezoekers in één oogopslag welke voorzieningen voor mensen met een beperking aanwezig zijn op je evenement. Stad Gent levert verschillende inspanningen om evenementen toegankelijker te maken voor mensen met een beperking.