STUK in beweging: Danserfgoed en STEK zorgen voor nieuwe creatieve horizonten

Met de verbouwingen werd STUK duurzamer, toegankelijker en inclusiever. Er kwam plaats voor twee nieuwe werkingen: een werking rond danserfgoed en STEK. Delphine Hesters, coördinator danserfgoed, en Esther Veen, coördinator van de vrijwilligerswerking en STEK, vertellen ons meer over deze twee nieuwe lijnen binnen STUK.

Delphine Hesters: De werking rond danserfgoed vertrekt van de vraag hoe je dans, als efemere en belichaamde kunstvorm, kan doorgeven aan nieuwe generaties publieken en dansmakers. De hedendaagse danssector in Vlaanderen is rijk en divers, maar als we niet bewust werk maken van manieren om voorstellingen en de expertise van makers en dansers te capteren, gaat veel van die rijkdom ook snel en onherroepelijk verloren. Wat gebeurt er als de makers stoppen of dansgezelschappen ophouden te bestaan? Die vraag is des te urgenter voor de generatie die sinds de jaren ‘80 furore maakt en stilaan aan het einde van hun carrières komt. De STUK-werking loopt op twee sporen: enerzijds programmeren we vanaf 2025 jaarlijks in het voorjaar een focusfestival en anderzijds starten we met de ontwikkeling van een expertisecentrum voor immaterieel danserfgoed. Dat laatste is een verhaal voor de lange termijn, met vele partners in de danssector, het erfgoedveld, onderwijs en de academische wereld.

Esther Veen: Met STEK willen we ruimte creëren voor participatie binnen de werking van STUK. Het is een ‘nieuw stekje’ voor creatieve, bottom-up initiatieven en staat open voor iedereen, ongeacht leeftijd, achtergrond of discipline. De gelegenheid voor nieuwe organisatoren, makers of curatoren om deel te nemen aan het culturele landschap ontbreekt vaak nog, terwijl er wel een rijkdom aan interessante nieuwe initiatieven bestaat. Met de recente verbouwing creëerden we letterlijk ruimte in ons gebouw voor deze werking. We deden inspiratie op bij gelijkaardige ‘broedplaatsen’ en legden ons oor te luisteren bij lokale collectieven, zoals Veduta en Fabrik - die hier respectievelijk binnenkort een avond co-cureren en net een klepper van een eindfeest hebben georganiseerd - om de noden in kaart te brengen. We verbouwden de voormalige paviljoenenzaal en doopten deze om tot STEK Workspace, een werkruimte waar mensen samen kunnen komen, reflecteren en experimenteren. Daarnaast ligt STEK, een geluiddichte, multifunctionele zaal voor 155 personen, waar diverse activiteiten georganiseerd kunnen worden. Wat in STEK Workspace bedacht en gecreëerd wordt, kan in STEK georganiseerd en getoond worden. We programmeren dus niet noodzakelijk zelf in STEK, maar stellen de ruimte open en bieden ondersteuning aan.

Hoe benaderen jullie jullie doelpubliek en inclusiviteit?

Delphine Hesters: De focusprogramma’s rond danserfgoed zullen we afwisselend opbouwen rond een ‘klassieker’ uit de hedendaagse dans en vanuit een thema gerelateerd aan danserfgoed. In 2025 werken we rond Rosas danst Rosas, in 2026 vanuit diverse perspectieven op ‘repertoire’ en in 2027 rond What the Body does not Remember van Wim Vandekeybus. Net zoals in de film of literatuur zijn classics een fantastisch startpunt om een breed publiek warm te maken voor een genre en ook inzicht te geven in de kracht en eigenheid ervan. Ons doel is te bouwen aan een breed en genereus publieksfestival met een hoop lokale partners. Daarnaast bieden de festivaledities die vanuit een thema vertrekken de mogelijkheid om meer diverse makers en praktijken te betrekken en met een frisse en ook kritische blik naar het danserfgoed te kijken. Als we op termijn binnen het expertisecentrum onderzoek kunnen ontwikkelen en technologische tools voor ontsluiting, dan geloof ik dat die ook ruimer relevant kunnen zijn dan voor de dans alleen. Een discipline als circus kent bijvoorbeeld gelijkaardige uitdagingen, of het ruimere veld van het immateriële culturele erfgoed zoekt ook naar manieren om praktijken te borgen.

Esther Veen: Bij STEK is het doel om een diverse community op te bouwen. Hoewel het voor iedereen openstaat, ligt de focus wel op jongeren(cultuur). We laten het bewust een beetje los; wat in STEK gebeurt, hoeft niet per se binnen de artistieke identiteit van STUK te passen, maar zal ons in het beste geval wel inspireren. STUK begon ooit als ‘’t Stuc’, het studentencentrum, waar jonge mensen en studenten van de KU Leuven hun eigen ding konden doen en zelf dingen in handen namen. Met STEK geven we een deel van dat eigenaarschap en vertrouwen terug. Op die manier creëren we ruimte voor een beetje chaos en spel en hopen we ook initiatieven en publieken aan te spreken die (nog) niet hun gading in STUK vinden.

We kijken uit naar de impact van deze initiatieven op de culturele scene in Leuven en daarbuiten, en hoe de projecten zich verder gaan ontwikkelen. Wordt ongetwijfeld vervolgd.