Waarom is Kunstencentrum Buda een traject rond prikkelvriendelijkheid opgestart?
‘Relaxed performances voor podium zijn stilaan ingeburgerd. Maar dat geldt niet voor film. Toen we polsten of er interesse voor was, kregen we enthousiaste reacties. We voelden ook dat de reguliere schoolvoorstellingen geen rustige beleving opleverden. Dat kon dus beter. Ik ben dan naar mogelijkheden beginnen zoeken, onderzocht ook de impact op onszelf en deed navraag bij scholen en organisaties. Veel vond ik niet. En al zeker geen structurele dingen, terwijl wij het net wel in ons reguliere aanbod willen stoppen.’
Van wie heb je veel geleerd?
‘Van het theater- en cinemahuis Chassé in Breda. Zij hebben al een vijftal jaar de ‘prikkelarme film’ in hun aanbod. We spraken met hen en woonden er een vertoning bij om te kijken hoe dat ging, hoeveel publiek ernaartoe kwam, welk moment geschikt was …’
‘Ook van Bjièn heb ik veel opgestoken. Bij hen volgde ik een workshop over neuro-inclusie op de werkvloer: hoe ga je om met een collega die ADHD of ASS heeft? Prikkelvriendelijke film gaat immers niet alleen over bezoekers die zich hier welkom voelen, maar ook over de eigen collega’s. Er staat trouwens een gratis e-book hierover op hun website. ’
‘Verder zijn we in gesprek gegaan met scholen over mogelijke aandachtspunten. Die vond ik via een ruime mailing waarin ik onze plannen uit de doeken deed. Ze gaven bijvoorbeeld de tip om een aftelklok te projecteren voor de voorstelling. 3 scholen hebben ook meegewerkt aan testcases en gaven feedback.’
‘En dan is er nog het NOOZO-principe: Niets Over Ons Zonder Ons. Hier in Kortrijk is er een raad waar mensen met een beperking deel van uit maken. Van daaruit kwamen er 2 mensen met ASS en ADHD advies geven. “Willen jullie dit?” vroeg ik hen. “Is er nood aan dit aanbod buiten school- en familieverband? Welke drempels ervaar je nu?” Het is in die gesprekken dat we ook op de term ‘prikkelvriendelijk’ uitkwamen. Dat klinkt positiever dan ‘prikkelarm’.'
Wat is het resultaat van jullie traject?
‘Op 15 januari 2025 is er onze eerste prikkelvriendelijke filmdag met als doel een ontspannende filmervaring bezorgen aan iedereen die neurodivergent is of hier nood aan heeft. We kozen voor een woensdag omdat er dan voldoende personeel aanwezig is en we de drie groepen die we willen bereiken kunnen ontvangen: in de voormiddag de scholen, in de namiddag de families en in de vooravond en avond de volwassenen.’
‘Eén volledige dag betekent ook maar 1 keer voorbereiden. Efficiënt dus. We mikken op 2 prikkelvriendelijke filmdagen per jaar. Is het een gigantisch succes, dan kan dat meer worden. Sowieso gaan we die eerste dag grondig evalueren en feedback vragen, want verbetering kan in een klein hoekje schuilen.’
Op welke uitdagingen, drempels botsten jullie bij de voorbereiding van die eerste dag?
‘Het moeilijkste is om met neurotypische mensen om te gaan. “Ga je ze nu weer in een hokje steken en die stempel geven?” hoor ik dan. Ze begrijpen soms ook niet dat we gewone, reguliere films programmeren. “Moeten dat geen trage films zijn?” Nee, zelfs Metallica moet je op een prikkelvriendelijke manier kunnen beleven.’
‘In de toekomst zal de grootste uitdaging zijn om er blijvende aandacht voor te hebben en het goed te blijven ‘vastpakken’. Er heel bewust en altijd op dezelfde gemotiveerde manier mee omgaan dus, zodat het niet slabakt en er geen details vergeten worden.’
Ook het luik van de scholenworkshops, jullie Mobiele CinéMammoet, hebben jullie aangepast. Wat is daar net veranderd?
‘We starten nu met een rondleiding zodat elk kind weet waar de zaal, het toilet … is. Verder is de workshop eenvoudiger en bevat hij duidelijkere instructies. Bij een opdracht krijgen ze bijvoorbeeld eerst een filmpje te zien met wat ze net moeten doen en dan ligt er een papier klaar met alle stappen op.’
‘Ook naar tijd delen we de workshop secuurder in. Zo hangt er een tijdschema, wat de voorspelbaarheid voor de deelnemers verhoogt. En we kaarten maar 2 modules aan in plaats van de gebruikelijke 4. Ook de figuurtjes waarmee kinderen een stopmotion maken, zijn groter omdat dat makkelijker werkt. Het zit dus vaak in kleine dingen.’
12 prikkelvriendelijke maatregelen die Kunstencentrum Buda neemt
Het geluid staat stiller tijdens de voorstelling
Maar een derde van de zitjes wordt verkocht
Er speelt geen muziek in de zaal en de inkom
De koffiemachine staat uit
De digitale schermen staan uit
Voor de film worden geen trailers geprojecteerd, wel een digitale aftelklok
Er is de mogelijkheid om vooraf een korte rondleiding te krijgen
Wie een ticket kocht, krijgt een visuele rondleiding in z’n mailbox. Zo weten bezoekers beter wat hen te wachten staat
In die mail staat ook uitgelegd wanneer ze best toekomen en op welk telefoonnummer ze terecht kunnen met vragen
Er staan geen geurverspreiders in de toiletten
We voorzien geluiddempende koptelefoons, sensorisch materiaal, verzwarings- en wiebelkussens.
Er is een rustige plaats voorzien waar er kleurplaten, strips,.. klaarliggen.
Kunstencentrum BUDA in Kortrijk huisvest een arthouse cinema, een plek voor podiumvoorstellingen en een werkplek voor hedendaagse podiumkunstenaars.
Grasduinen door andere praktijkvoorbeelden?
Connecteren met jongeren: zo doet theater arsenaal het
Een jongerenwerking opzetten met als doel een bredere afspiegeling van de Mechelse bevolking in de zaal te krijgen. Daar werkte theater arsenaal de afgelopen jaren naartoe. Wat steek jij op van hun parcours?
Onderwijs als partner in crime: naar een duurzame samenwerking
Door samen te werken met scholen, laat je alle kinderen en jongeren van cultuur proeven. Maar hoe doe je dat, duurzaam samenwerken met scholen? We organiseerden er op 18 november 2024 een event over. Lees hier de voorbeelden en tips die aan bod kwamen.
Cultuureducatie bij OKAN-leerlingen: wat is het succesrecept?
Al 15 jaar creëert hij voorstellingen met OKAN-leerlingen. Met anderstalige nieuwkomers dus. Dat maakt van Pol Coussement, de algemeen coördinator van Passerelle, de ideale man om te polsen naar zijn succesrecept voor deze doelgroep.