Van een wit blad naar een uitnodigende plek

Al van bij de start van de organisatie denkt het Brusselse ABC graag mee als de inrichting van een klas-, speel- of leerruimte op de agenda staat. “Niet door een catalogus van meubels open te slaan, wel via een participatief ontwerptraject”, zegt Wim De Graeve, zakelijk leider van ABC en verantwoordelijk voor alle projecten rond creatieve leeromgevingen en de begeleidingen van teams. “Zo maken we er een omgeving van waar kinderen en hun begeleiders op een open manier de wereld van de kunsten kunnen ontdekken.”


Samen met de mensen die er werken

“Tijdens zo’n ontwerptraject hebben we gesprekken met iedereen. Van begeleider tot coördinator. Ik vind het belangrijk dat de directeur er ook bij zit en luistert, om te tonen dat wat de medewerkers zeggen ertoe doet. Zo’n voortraject om tot een definitief plan te komen, loopt gemakkelijk een half jaar. Dan zien we elkaar ongeveer elke maand. We geven bewust tijd om de veranderingen te bediscussiëren.”

“Samen creëren we een soort canvas waarbinnen de begeleiding creatief aan de slag kan gaan en zelf thema’s naar voor kan schuiven. Een goed prikbord en een manier om mooi een boek te kunnen presenteren, zijn daarvoor vaak al voldoende. Want als de ruimte en de begeleiding op hun gemak zijn, dan hebben kinderen niet veel nodig.”

(c) Elly Van Herck

Met aandacht voor een sterke logica

“De eerste en puur organisatorische laag van een ontwerp bestaat uit een logische ordening en circulatie. Bij de naschoolse opvang zoomen we dan in op hoe het naar binnen komen verloopt, waar ze hun jassen hangen, hun boekentassen leggen. Wanneer wordt er gespeeld? Welke begeleide of niet-begeleide activiteiten gaan er door? Door je die scenario’s in te beelden, bots je snel op problemen. Als je die verzamelt, kom je vanzelf tot een vorm. Zijn er te weinig of te kleine opbergplekken voor boekentassen voorzien? Dan zal het elke dag chaos zijn. Zulke onrust willen we net bannen.”

(c) Elly Van Herck

ABC vzw

ART BASICS for CHILDREN situeert zich op de grens van kunst en educatie: het is een labo voor esthetische ervaringen, creativiteitsontwikkeling en artistieke sensibilisering. De permanente werking met activiteiten voor schoolklassen, families, leerkrachten in opleiding, medewerkers van musea/bibliotheken,… vindt onderdak in het ABC-huis in Brussel. Daarnaast organiseert ABC op verplaatsing projecten zoals kamishibai-vertellingen, thematische studio’s en het inrichten van creatieve leeromgevingen. ABC staat ook open voor consulting, inspiratiegesprekken of occasionele samenwerkingsverbanden.

Focus op bewustwording bij de begeleiders

Tegelijk loopt er een meer ‘pedagogisch’ coachingstraject voor de medewerkers van de organisatie. “We benoemen het niet graag zo”, zegt De Graeve, “want het klinkt zo schools. Het draait erom een momentum te creëren. Als medewerker krijg je vaak maar één keer in je carrière de kans om je werkruimte te herdenken. Grijp die kans, doe je inbreng, zeg ons wat en hoe je het wil. Het hele ontwerpproces gebruiken we om het eigenaarschap van de dagelijkse medewerkers te verhogen.”

“Met allerlei vragen inspireren, coachen en begeleiden we het team om in hun nieuw ingerichte ruimte creatief met kinderen aan de slag te gaan. In die gesprekken hebben we het over de kwaliteit van het speelgoed. Of over de inhoud van hun functie als begeleider. Een televisie is daarvoor een goede aanleiding. Moeten ze niet net dingen aanbieden die kinderen thuis niet hebben? Welke verantwoordelijkheid hebben ze naar de kinderen, de ouders en zichzelf toe? Zulke discussies gaan we aan.”

(c) Elly Van Herck
“Het hele ontwerpproces gebruiken we
om het eigenaarschap van de dagelijkse medewerkers te verhogen”
Wim De Graeve
Zakelijke leider ABC

Een voorbereide en verbindende omgeving

“Een standaardrecept hebben we niet. De realiteit op die ene plek bepaalt het resultaat. Willen ze de roze Barbiebus met poppen houden omdat het vaak tot mooi spel leidt? Dan voorzien we daar een plek voor zodat die niet onder een tafel weggestopt moet worden. Als het geen plek heeft, dan is het slecht gepland of is het er achteraf bij gekomen. We counteren een allegaartje van gekregen en goedkoop aangekocht speelgoed graag met orde, netheid, structuur en harmonie.”

“De omgeving waarbinnen je kinderen en jongeren uitnodigt om creatief aan de slag te gaan, moet volgens ons immers voorbereid, doordacht en uitnodigend zijn. De ander welkom heten, is misschien wel het belangrijkste dat we proberen te faciliteren. Vergelijk het met een theateracteur. Als die niet voorbereid op scène komt of de scène is niet klaar, dan heb je een probleem. En als je thuis vrienden ontvangt, dan ga je toch ook stofzuigen?”

“Net daarom zal ik ook altijd een keukentafel voorstellen. Niks werkt zo verbindend en uitnodigend. Het is belangrijker dan pakweg de speel-, beweeg-, lees- of poppenhoek. Wie heeft trouwens ooit gezegd dat die hoekenwerking moet? Niemand. Je moet die aspecten van spel kunnen aanbieden, maar dat hoeft niet in een aangeklede, specifieke hoek te staan. De industrie heeft dat ervan gemaakt.”

(c) Elly Van Herck
Praktijkvoorbeeld

KRAAIENNEST: muzische inspiratie binnen handbereik

12 apr. 2022

KRAAIENNEST is een uniek digitaal platform voor de buitenschoolse opvang. Kunsteducatoren ontwikkelden er artistieke, kunsteducatieve en kunstzinnige spelactiviteiten op maat van BKO-begeleiders. Luk Lenoir is stuurman van dienst en doet het nieuwe initiatief van Kunst in Zicht uit de doeken.

Meer lezen
Praktijkvoorbeeld

Hop Up, creatief spelen in de buitenschoolse opvang

28 apr. 2022

Van kapsalon tot onderzeeër. Of van onderzoekstafel tot snoezelhoekje. Hop Up kan alles worden wat kinderen (of hun begeleiders) willen. Eva Maréchal van Blenders vzw legt uit hoe je met dit materiaal elke lege ruimte tot creatieve speelplek omtovert.

Meer lezen
Praktijkvoorbeeld

Cultuur in de Brusselse kinderdagverblijven

26 mrt. 2020

Al meer dan 8 jaar werken Theater De Spiegel en Montagne Magique in Brussel samen om kunst naar de kinderdagverblijven te brengen.

Meer lezen