Project V is het participatieproject van JongDOEK, de jongerenwerking van OPENDOEK, het Vlaams steunpunt voor het theater in de vrije tijd.

JongDOEK (13-26 jaar) ontwikkelde Project V (met de V van Vakantie) als een aanbod voor jongeren die tijdens de zomervakantie niet met vakantie kunnen omwille van een beperking. Denk aan: een mentale beperking, fysieke, sociale, economische, culturele … wat men in het veld genoegzaam de kwetsbare jongeren noemt. Vanuit een viertal pilootprojecten werd een methodiek ontwikkeld zodat lokale actoren dit verder kunnen verspreiden met ondersteuning van OPENDOEK.

Hoge, maar korte piek

Vaststelling: veel initiatieven voor kinderen en jongeren met een beperking zijn van korte duur. Denk aan kortingstarieven voor een voetbal- of paardenkamp bijvoorbeeld. Het zijn waardevolle initiatieven die kwetsbare kinderen en jongeren een hoge piek in hun vakantie bezorgen. Maar die hoge piek is van korte duur: er blijven dan nog altijd zeven à acht weken vol diepe dalen over.

Met Project V wilde JongDOEK een aanbod uitwerken dat de hele zomer overspant. Er werd gekozen voor een theateraanbod van één dag per week, zodat de jongeren het gevoel krijgen deel uit te maken van een groep, van een groter geheel en waarmee ze de hele zomer lang iets hebben om naar uit te kijken. De basisgedachte was om kleine piekjes te organiseren over een langere periode in plaats van één grote, eenmalige piek.

(c)Sofie Wanten

Eigenwaarde versterken en ontluikende theaterpassie

Project V werd voor de ontwikkeling inhoudelijk ondersteund door de Vlaamse dienst ‘Iedereen Verdient Vakantie’ en het kenniscentrum Demos. Hieruit groeiden vier doelstellingen:

1. Kwetsbare jongeren een verhaal geven tijdens de 1 septembergesprekken.

Eén september is in Vlaanderen sinds oudsher dé eerste schooldag na de zomervakantie. Een schooldag die meestal begint met de vraag “Waar ben jij op reis geweest?” De kwetsbare jongeren hebben daar zelden of nooit een spectaculair antwoord op. Door deel te nemen aan Project V hebben ze dat wel: “Ik heb een hele zomer meegewerkt aan theater en gisteren speelde ik in een voorstelling voor een publiek van 100 man.”

2. De passie voor theater verspreiden

Met Project V kan OPENDOEK nieuwe doelgroepen bereiken.

3. Het zomerverlies tegengaan.

Het zomerverlies is een fenomeen waarbij kwetsbare kinderen en jongeren het nieuwe schooljaar starten met een leerachterstand omdat ze tijdens de zomervakantie onvoldoende gestimuleerd werden. Door deel te nemen aan Project V worden ze elke week één dag gestimuleerd en krijgen ze de kans om niet-schoolse vaardigheden te ontwikkelen en hun talenten te demonstreren.

4. Cultuurparticipatie bevorderen

Project V betrekt lokale verenigingen en organisaties zodat de deelnemers achteraf hun passie kunnen verderzetten. Ook wordt de plaatselijke culturele infrastructuur gebruikt, wat op zich al drempelverlagend werkt.

Wanneer is een project een Project V?

Om een methodiek te kunnen ontwikkelen, werden tussen 2019 en 2021 vier pilootprojecten gelanceerd. Afwisselend in een kleine gemeente en middelgrote steden, voor kinderen uit de bijzondere jeugdzorg, met een beperking, met een gemengde, inclusieve groep, voor niet-begeleide minderjarige vluchtelingen en voor kinderen die op het punt staan om naar het middelbaar te gaan.

Uit deze pilootprojecten werden zeven kernwaarden gedestilleerd die Project V tot Project V maken:

(c) Frank Emmers

1. Het is theater. Wat niet wil zeggen dat aangrenzende disciplines of ondersteunende opdrachten en activiteiten niet aan bod kunnen komen.

2. De timing is steeds in de zomervakantie. Wat niet wil zeggen dat er geen opvolgtraject kan aan gekoppeld worden.

3. Het is bedoeld voor een kwetsbare doelgroep. Niet voor ‘erg kwetsbaren’, want daarvoor is meer maatwerk vereist.

4. Het project bestaat uit gespreide workshops, niet uit een gebalde periode.

5. Een aantal workshops gaat door in culturele infrastructuur (theaterzaal, ruimte in lokale bibliotheek …)

6. De workshops worden begeleid door professionele dramadocenten met een openheid naar kwetsbare doelgroepen.

7. De eigen begeleiders van de kinderen en jongeren zijn ook aanwezig zodat de dramadocenten zich kunnen concentreren op hun kernactiviteiten.

Maatwerk

Binnen deze methodiek is er een flexibel kader die de organiserende instantie naar eigen goeddunken kan bepalen. Zoals:

- werk ik met doelgroepspecifieke deelnemers of inclusief? Dat hangt van de deelnemers af: in een eerste fase heeft het soms de voorkeur om doelgroepspecifiek te werken en op die manier een veilige en vertrouwde omgeving te creëren

- eindig ik met een toonmoment of niet? Ook dit hangt van de deelnemers af. Een toonmoment heeft zeker een meerwaarde, maar als het zorgt voor zo veel stress dat deelnemers afhaken, is een gezellige spaghettiavond zeker een te overwegen optie

- voorzie ik een vervolgtraject? Dat kan zeker een meerwaarde hebben, maar is geen kernwaarde van Project V

- praktische uitwerking zoals aantal samenkomsten, duurtijd workshops, maaltijd voorzien … kan naar eigen goeddunken worden ingevuld.

En nu?

In de zomer van 2023 wil JongDOEK de eerste nieuwe uitvoeringen van Project V organiseren met bovenstaande methodiek. Het de bedoeling dat in de toekomst verschillende organisaties Project V zelf op poten kunnen zetten. Dit kunnen zowel culturele organisaties, organisaties uit het jeugdwerk, welzijnsorganisaties als lokale overheden zijn. OPENDOEK voorziet een contactpersoon waarbij initiatiefnemende organisaties te rade kunnen gaan en op afgesproken momenten een update bezorgen. Deze persoon zal ook instaan voor de verspreiding van de methodiek, en zeker in het begin actief op zoek gaan naar geïnteresseerde organisaties.

(C) Liza Renders

Project V heeft verder nood aan lokale partnerschappen. Voor elke uitvoering is het goed als er één initiatiefnemer is die een trekkersrol heeft en in contact staat met OPENDOEK, maar die lokaal en bovenlokaal partnerschappen aangaat (vb. samenwerken met een welzijnsorganisatie als de trekker een culturele organisatie is) om de eigen uitvoering tot een goed einde te brengen.

OPENDOEK stelt verder ook een praktische gids voor toekomstige uitvoerders ter beschikking en wil overkoepelend een ‘train de trainer’-moment voor jobstudenten, medewerkers of vrijwilligers organiseren die vanuit de verschillende initiatiefnemende organisaties de zorgbegeleidersfunctie op zich willen nemen.

Tenslotte evolueert OPENDOEK op termijn naar een pool van competente docenten die een goede match vormen met kwetsbare doelgroepen.

Praktijkvoorbeeld

School des Levens begeleidt jongeren naar de beste versie van zichzelf

Annemie Morbee — 13 jan. 2023

Vanuit passieve cultuurparticipatie over reflectie naar actieve cultuurparticipatie

Meer lezen
Praktijkvoorbeeld

Jongerenparticipatie en talentontwikkeling in Barendrecht

16 mrt. 2021

In Barendrecht werken culturele spelers, het jeugdwerk en de gemeente structureel en projectmatig samen om zoveel mogelijk (kwetsbare) jongeren uit de gemeente zinvolle jongerenparticipatie aan te bieden.

Meer lezen
Praktijkvoorbeeld

Klub Karbon: jongeren voor en op het podium

25 nov. 2021

De cultuurhuizen, C-mine, Cultuurhuis Casino en CC MUZE, geven met Klub Karbon jongeren de kans om een plaats op het podium, in het publiek én in de programmatie in te nemen. Welzijnsorganisaties Arktos en Gigos gaan samen met de jongeren na waar hun krachten en artistiek talent liggen.

Meer lezen