Over Red Star Line Museum
Het Red Star Line Museum vertelt op de authentieke plek van de historische rederij op het Antwerpse Eilandje, aan de hand van persoonlijke verhalen van landverhuizers in de 20ste eeuw, een universeel verhaal over hoop, dromen en de zoektocht naar geluk.
Vertrekkend van het historische verhaal over de Europese emigratie via Antwerpen naar Amerika, zet het museum samen met bezoekers, getuigen en partners aan tot reflectie en dialoog over migratie vroeger, nu en in de toekomst.
Over Wilde Raven
Wilde Raven werkt actief aan kunst- en cultuureducatie en leesbevordering voor kinderen met een (toevallige maar heel erg welkome) focus op kansarme kinderen. Nadine Heidbrink: "Kunsteducatie gaat bij ons hand in hand met leesplezier, we zorgen ervoor dat we binnen onze lessen zo veel mogelijk vanuit een verhaal, een gedicht of een inspirerende tekst vertrekken. Uiteraard zorgen we steeds voor een gevarieerd boekenaanbod. Wij zijn er zeker van dat de inspraak van kinderen in een les, een activiteit of een proces ervoor zorgt dat zij hier betrokken en vol plezier aan zullen deelnemen."
Hoe is het project rond het kinderbestuur gegroeid?
Pyl: “Nadine gaf al ateliers en workshops in het museum, maar door de coronamaatregelen was het niet langer mogelijk om families samen te brengen. Tijdens de zomer voelden we toch een grote urgentie om iets op poten te zetten voor kinderen zonder vakantiebesteding. We botsten op verschillende obstakels: de bezwaren van erfgoedbewaking, maar vooral ook het gebrek aan plaats. We hadden nood aan meer ruimte, niet aan een ‘hoekje’ voor families en kinderen.”
Heidbrink: “Als je kind- en familievriendelijk wil zijn, moet je ruimte maken. Je moet nadenken over de aanwezigheid van kinderen in het museum. Ze bewegen, lachen en spelen.
Ze zijn luid en actief. Voor die actie en beweging moet je openstaan. Als je dat niet kan, mag je niet beweren dat je een museum bent voor iedereen.”
Pyl: “Dankzij de twee zomerateliers vroegen we ons ten gronde af hoe we het museum kindvriendelijker konden maken. De oplossing bleek de oprichting van een kinderbestuur. Maandelijks denken we samen met de kinderen na over verschillende aspecten van het museum.”
Hoe werkt dat dan concreet?
Pyl: “We komen samen met 7 kinderen tussen de 10 en 14 jaar. Het is een sociale mix waarbij kinderen van verschillende achtergronden verenigd zijn. Ze wonen in alle uithoeken van Antwerpen en zijn bij ons terecht gekomen via verschillende wegen, zoals het zomeratelier of de online workshops in samenwerking met het vrijetijdsloket Luchtbal. Ik neem de toeleiding en praktische invulling voor mijn rekening. Nadine is verantwoordelijk voor het creatieve luik. Het is de bedoeling om eind september te landen met een ‘product’ dat af is. Samen met de kinderen hebben we zo besloten om een nieuwe familierondleiding uit te werken.”
Heidbrink: “Maar het stopt niet bij de rondleiding, dat is pas de start. Er zijn nog veel ideeën en plannen. Sommige dingen moet je laten schieten omdat ze niet te realiseren vallen. Binnen wat wél kan is het aan de kinderen om te kiezen waar ze wel of geen zin in hebben. We kunnen hen ideeën aanreiken, maar niet opleggen. Zij bepalen de invulling. Wij zien wel wat er ontstaat.”
Pyl: “Het zou fijn zijn als het aftoetsen van bepaalde beslissingen binnen het museum bij het kinderbestuur een reflex wordt. Organiseert Red Star Line bijvoorbeeld een nieuwe tentoonstelling, dan vragen we hen als publiek voor een try-out. Het kinderbestuur is gedragen door het hele museum. Ook de directeur staat achter het project.”
Wat hebben jullie al geleerd van dit traject?
Pyl: “Je moet geduldig zijn. Dingen moeten groeien en je kan niet alles op voorhand vastleggen. Er loopt altijd wel iets mis.”
Heidbrink: “Als je een duo vormt, kan je beter anticiperen. Ga je de uitdaging alleen aan, dan zijn je werkuren op een gegeven moment op of raak je gefrustreerd. Je hebt anderen nodig die vragen stellen en reflecteren zodat je verder kan kijken. Samen geraak je verder.”
Waarop botsen jullie nog?
Pyl: “De kinderen uit de ‘cultuurgezinnen’ kan ik makkelijk bereiken, maar er zijn ook kinderen waarbij dat minder vanzelfsprekend is. Zo was er bijvoorbeeld in januari een sneeuwstorm. Omdat ouders geen gebruik konden maken van het openbaar vervoer, belden er veel af. Andere ouders, met meer verplaatsingsmogelijkheden, begrepen niet waarom de bijeenkomst niet doorging.”
Heidbrink: “Niet iedereen groeit op in een tweeoudergezin met twee kinderen. Er zijn hele grote gezinnen die samen een verplaatsing moeten maken of kinderen met ouders die niet kunnen fietsen. Het voorbeeld toont aan dat elk gezin andere drempels ervaart. Dat betekent niet dat de kinderen niet geëngageerd zijn.”
Pyl: “Daarom is het zo belangrijk dat families elkaar leren kennen. Als de gezinnen van de kinderen elkaar ontmoeten, kunnen ze elkaars situatie beter begrijpen.”
Wat waren tot nu toe de mooiste interventies van de kinderen?
Heidbrink: “Op een van onze bijeenkomsten kwam de curator langs. Hij gaf aan de kinderen uitleg en beantwoordde al hun vragen. Ze maakten een bemerking over de lange zaalteksten, die erg verhalend, maar weinig feitelijk zijn. Toen merkte ik dat ze goed aanvoelen dat er ruimte is om hun mening over het museum te geven.”
Pyl: “Over het kinderbestuur wordt een mini-docu gemaakt. Tijdens een van de opnames antwoordde een kind zonder enige voorbereiding dat hij ‘graag zijn stem wilde laten horen’. Zo verwoordde hij spontaan het doel van het project. Een ander kindje en haar mama voelen zich ondertussen zo vertrouwd met het museum dat alle drempels overwonnen zijn. Het museum is nu voor hen een warme, veilige plek.”
Hebben jullie tips voor andere organisaties die een kinderbestuur willen opstarten?
Pyl: “Geloof in de kracht van partnerschap. Kijk naar buiten en werk samen met mensen die de expertise in huis hebben. Daarnaast kan je als publiekswerker met een vol takenpakket de organisatie en uitwerking van het kinderbestuur er niet zomaar bijnemen. Je moet tijd en ruimte hebben en blijven vrijmaken om dit te kunnen doen.”
Heidbrink: “Iedereen in de organisatie moet vanaf het begin mee zijn. Vraag je samen af waarom je dit doet en wat je ermee wil bereiken. Maar denk ook na over de consequenties voor het museum. Alles staat of valt met de gedragenheid binnen je organisatie. Begin met kleine ingrepen en neem een flexibele houding aan. Als de kinderen bijvoorbeeld de familierondleiding links hadden laten liggen, dan hadden we samen met hen iets anders ondernomen.”
De Filmclub
De FilmClub toont kleuters, kinderen en jongeren een jaar lang film, op een plek naar keuze, dankzij een netwerk van vrijwilligers.
De Vragenvulkaan
Ontdek in dit praktijkvoorbeeld hoe Denkkaravaan met de Vragenvulkaan kinderen aan het filosoferen krijgt.
Impact van kunst en leren op het brein van kinderen en jongeren
Op 6 oktober 2020 organiseerden we in samenwerking met Bamm! tijdens de roadtrip cultuureducatie een online sessie met Mark Mieras, wetenschapsjournalist. In een videoverslag van de sessie bundelen voor jou de highlights.