Wie is Charlotte De Metsenaere? - Een beetje context
Charlotte blaast intussen 15 verjaardagskaarsjes uit op de improvisatietheatertaart, en biedt met haar bedrijf Zeggedis toegepaste trainingen aan die communicatie en improvisatietheater dichter bij elkaar brengen. In België kan je haar bezig zien met Swaajp, Prism of ImproBubble en in het buitenland kruis je haar op internationale festivals als docent of als speler met the Werewolves international cast, Ohana of Prism.
In Leuven geeft Charlotte les aan verschillende improvisatiegroepen en bij WISPER kunsteducatie. Ze was ook enkele jaren de drijvende motor achter Inspinazie XS, dat improvisatielessen biedt aan jongeren vanaf 11 jaar.
Non-believer
Zoals iedereen werd ook Charlotte in maart 2020 overvallen door de coronacrisis. Geen workshops meer, geen internationale festivals meer, geen lessen meer bij Inspinazie XS…
Het voelde als een zwart gat.
De eerste weken zag Charlotte ‘online gaan’ totaal niet zitten. “Ik zat helemaal in de houding: theater kan je niet online brengen. Ik ben een artiest en een kunstenaar. Ik ga niet via een scherm werken, dat gaat gewoonweg niet”, zo vertelt Charlotte in augustus 2020 via een Zoomgesprek.
Maar de docenten van Inspinazie XS wilden wél online gaan en Charlotte liet hen doen. Al gauw moest ze vaststellen dat de docenten er in elk geval enthousiast van werden. Ze getuigden hoe tof ze het zelf vonden én dat de kinderen en jongeren met wie ze werkten er ook écht behoefte aan hadden.
Nog steeds voelde Charlotte vooral weerstand tegen het online gebeuren.
Tot ze tijdens een internationale online meetup de Nederlandse Marith Venderbosch ontmoette. Ook zij zag online improvisatietheater eigenlijk niet zitten, maar voelde zo’n enorme drang om toch terug met improvisatietheater überhaupt te kunnen bezig zijn dat ze de uitdaging aanging met zichzelf om alle mogelijkheden van online te ontdekken.
Charlotte en Marith brainstormden samen en Bengel werd geboren.
Hoe werkt het?
Inspiratie haalden Charlotte en Marith o.a. bij het Duitse Improfest Online, een online improvisatiefestival dat ook het licht zag in coronatijden. Maar Bengel werd vooral ook een online versie van een potje België-Nederland.
BENGEL staat immers voor Belgen En Nederlanders Geven Elkaar Les.
Hoe gaat het concreet:
- Elke avond die Bengel organiseert start om 19u30 met een quiz België-Nederland. De Nederlanders krijgen een vraag over België, de Belgen over de Nederlanders. Antwoorden doet iedereen in de chat. Als het antwoord niet gegeven kan worden, krijgt het andere land een punt. Dit geeft de deelnemers de kans om binnen te lopen en even op te warmen.
- Om 20u beginnen de workshops. Deelnemers kunnen bij inschrijven kiezen uit 4 verschillende workshops van 2u. Telkens gegeven door professionele docenten: 2 Nederlanders en 2 Belgen.
- Om 22u is het dan tijd voor een georganiseerde afterparty met impro-games en knotsgekke opdrachten. Op die manier kunnen de deelnemers nog verbroederen na de workshops.
- En voor wie echt wil blijven plakken start om 23u nog de ‘fuif’ waarbij alle formats losgelaten worden.
- Als platform wordt Zoom gebruikt.
Plezier als missie
Plezier maken staat echt voorop in de missie van Charlotte en Marith met BENGEL.
“Je moet rekening houden met het feit dat die hele coronasituatie echt moeilijk is voor veel mensen. Activiteiten waar ze normaal energie van kregen en sociale contacten vielen weg. Dat was en blijft voor velen echt afzien. Het mag een doel op zich zijn om mensen gewoon eens te laten lachen, zich even laten amuseren”, getuigt Charlotte.
Uit de feedbackformulieren die de deelnemers na een BENGELavond invullen blijkt ook dat het plezieraspect vaak de belangrijkste reden is om deel te nemen en dat de deelnemers er echt van genieten.
Het mag een doel op zich zijn om mensen gewoon eens te laten lachen, zich even laten amuseren.
Online als tool
Charlotte en Marith zijn erin geslaagd om met BENGEL het online gegeven niet als belemmering maar als tool in te zetten.
Zo gebruiken ze vaak setups in de opdrachten die gebruik maken van het scherm als gegeven: een kind dat haar bejaarde oma moet leren skypen, een astronaut die communiceert met het ruimtestation, iemand die zich in een ingestort huis bevindt en die enkel via een schermpje kan communiceren met de reddingswerker, … De camera wordt ook een tool op zich, bijvoorbeeld wanneer een scène van een film wordt nagespeeld of de deelnemers samen een videoclip maken. Tijdens de workshops wordt soms zelfs aan de slag gegaan met twee camera's om met invalshoeken en perspectief te spelen.
Het feit dat de deelnemers zich in hun eigen huis bevinden, brengt bovendien ook voordelen mee. Improvisatietheater gaat om spelen met wat je hebt, maar nu hebben de deelnemers ook een heel huis vol spullen die ze erbij kunnen halen. Ze komen op de proppen met de gekste attributen en deinzen er niet voor terug om zich snel helemaal te schminken en te verkleden als ze enkele minuten voorbereidingstijd krijgen bij een opdracht. Dat heb je niet als je in een zaal bij elkaar komt: “Vaak vragen we de deelnemers een foto te maken van hun kamer na de sessie. De foto’s die ze delen zijn vaak hilarisch: het ligt vol verkleedkleren, attributen, …”
Ook de internationale uitwisseling is veel eenvoudiger op deze manier: niemand hoeft zich te verplaatsen en spaart dus tijd en geld uit. Zo was er al een deelnemer die in Israel verblijft.
Over geld gesproken
Van het begin was voor Charlotte en Marith duidelijk dat BENGEL niet gratis kon zijn. “Improvisatieworkshops mogelijk maken in coronatijden was zeker het eerste doel, maar we moesten er ook geld aan kunnen verdienen. Anders was het niet realistisch op langere termijn” zegt Charlotte. "Bovendien geven we zo onze collega's de kans om iets te verdienen als docent in deze moeilijke periode."
Maar hoeveel vraag je dan, als je weet dat betalingsbereidheid voor online aanbod bijzonder laag ligt bij de cultuurliefhebber?
Momenteel kost deelname aan een BENGELavond 14 euro. Uit de feedbackformulieren die de deelnemers na elke sessie krijgen blijkt dat velen dit geen probleem vinden of zelfs te weinig. Voor anderen, vooral jongeren of mensen met een kwetsbare achtergrond, blijkt 14 euro toch veel geld voor een avond plezier achter je computer.
Voor hun zomerstop konden Charlotte en Marith al drie BENGELavonden organiseren. In het najaar gaan ze hiermee verder. De drie eerste avonden, met telkens 20 deelnemers, brachten net genoeg om de kosten tot hiertoe te dekken:
- de kosten voor het platform (Zoom)
- de kosten voor de website die met ticketing moest uitgerust worden
- de verloning voor de docenten
Zelf hebben de dames er dus nog niet veel aan verdiend.
Maar Charlotte ziet nog andere opbrengst: “Ongeacht of we er nog veel geld mee gaan mee verdienen, is BENGEL goed voor onze naamsbekendheid, ook internationaal. Zo kregen we een vermelding in het internationale digitaal magazine STATUS, wat toch een hele eer is. Hier komen ook weer nieuwe opdrachten uit voort.”
Wat kan beter?
Charlotte ziet zelf zeker nog ruimte voor verbetering. “Ik wil in de eerste plaats een manier vinden om ons initiatief nog bekender te maken, ook bij mensen die de improvisatiescene nog niet kennen.” Aanvankelijk was BENGEL vooral bedoeld voor mensen met al wat ervaring met improvisatietheater, maar in de praktijk melden zich ook mensen aan die helemaal nog geen ervaring had. Dat bleek ook te werken, voor de deelnemers én voor de docenten.
Verder is het nog zoeken naar welke workshops werken en welke niet.
Een workshop met een grote naam als docent verkocht tegen de verwachtingen in niet. Terwijl de meer praktisch gerichte workshops zoals eentje waarbij je leerde hoe je impro-technieken voor je werkpresentaties kan gebruiken, meteen uitverkocht waren.
Grootste meerwaarde voor Charlotte van de online workshops?
- “Het mogelijk maken van internationale uitwisseling voor amateurkunsten! Voor iemand die niet professioneel met improvisatietheater bezig is, is het vaak een brug te ver om naar een internationaal festival te gaan. Door het België-Nederland format geven we ook ‘amateurs’ een proevertje van de rijkdom die internationale uitwisseling kan bieden.”
- “De kans die ik mensen biedt om even lachen in tijden van miserie. De deelnemers doen de gekste dingen in de sessie en stappen zo even uit hun eigen realiteit. Ik vind het voor mezelf super waardevol dat wij dit met BENGEL faciliteren.”
Tips van Charlotte voor wie naar online aanbod wil overschakelen?
- Zorg dat je met twee bent om een avond te faciliteren: Vaak gaat er technisch toch iets mis. Als je dan met twee bent, kan één persoon de deelnemers bezighouden, terwijl de andere het probleem oplost.
- Onderschat niet hoe moeilijk veel mensen het toch nog hebben met het gebruik van courante online tools. Een sleutelwoord is ‘geduld’. Je krijgt dezelfde vragen wel 20 keer. Enkele tips hierbij:
- Zorg voor inlooptijd: “Het halfuur inlooptijd met de quiz is vaak echt noodzakelijk gebleken om mensen die bijvoorbeeld niet online geraken of hun video niet aankrijgen toch te kunnen assisteren. Zo kan iedereen om 20u met de workshops starten.”
- Combineer tools om mensen te ondersteunen: als hulpmedium gebruikt Charlotte op de BENGELavonden de chatfunctie van Facebook: “We communiceren dit op voorhand aan de deelnemers en dit is een geruststelling voor veel mensen. Facebook kennen ze vaak beter dan Zoom.”
- Bevraag je deelnemers en stuur bij. De BENGELdeelnemers krijgen na hun avond meteen een evaluatieformulier met slechts een vijftal vragen: Wat vond je het leukste? Waar zouden we nog in kunnen bijleren? Hoe ben je bij ons terechtgekomen?Deze heel concrete vragen leveren concrete antwoorden op die de organisatoren helpen om voortdurend bij te sturen.
- Zoek naar formats die gebruik maken van de eigenheden van de online tool die je hebt uitgekozen. In de workshops speelt Charlotte bijvoorbeeld vaak Zoomtikkertje: iedereen wordt cohost gemaakt zodat ze zelf van breakoutroom kunnen wisselen. Charlotte begint als tikker en telt af van 5 naar 0: wie dan nog in de 'kamer' is, wordt zelf de tikker. Mensen moeten zich verstoppen in de andere breakoutrooms. Dit heeft veel voordelen: de deelnemers leren Zoom kennen, ze geraken geëngageerd in de sessie, komen in het hier en nu én leren elkaar ook beter kennen in de breakoutrooms waar ze zich verstoppen.
- Onderzoek proefondervindelijk wat de grenzen én opportuniteiten van de online versie van je kunst zijn. Er is meer mogelijk dan je denkt, maar soms bots je toch op grenzen: zonder setting vrij improviseren blijkt bijvoorbeeld via het scherm niet echt mogelijk. Maar je krijgt ook verrassingen in de omgekeerde zin. Bij BENGEL kwam het al een paar keer voor dat mensen zo hard meegenomen werden in een scène dat ze emotioneel even moesten bekomen achteraf. Ze waren zo “in the moment” dat ze zelfs vergaten dat ze in hun eigen huis zaten.
- Doe niet te veel 'anders'. Een hindernis om je aanbod online te brengen is vaak de gedachte dat veel niet gaat. Niets is minder waar. Probeer niet te veel dingen anders te doen, doe gewoon wat je normaal doet. Je zal verrast zijn wat wél kan!
Meer BENGEL voor jou?
Vanaf september start het online aanbod opnieuw! Je kan deelnemen aan de eerstvolgende editie op 22 september 2020.
Wil je uitwisselen over ervaringen met online cultuureducatie?
In november/decemember organiseert publiq een online uitwisselsessie voor organisaties en educatoren die al met online cultuureducatief aanbod aan de slag gingen.
Cultuureducatie en online aanbod
De digitalisering van het fysieke cultuureducatieve aanbod werpt heel wat vragen op. Wat is kwalitatief online aanbod? Hoe kan je interactie creëren in een digitale workshop? publiq organiseerde een ronde tafel rond het thema. De bevindingen van de deelnemers lees je hier.
Deliverart: CO Merksemdok start met culturele pakjesdienst voor kwetsbaar publiek
Hoe hou je contact met kwetsbaar publiek in tijden van social distancing? Cultureel Ontmoetingscentrum Merksemdok zocht en vond de oplossing in een culturele pakjesdienst.
Hoe JEF omschakelde naar een coronaproof aanbod
JEF is het aanspreekpunt voor iedereen die te maken heeft met film, jeugd en nieuwe media, op school en in de vrije tijd. Net als veel andere organisaties kon JEF door de quarantaine een deel van haar aanbod niet langer laten doorgaan. Hoe maakte JEF de switch naar een coronaproof programma?