We maakten kennis met de enthousiaste bende jongeren die nu of in de afgelopen vijf jaar deel uitmaakten van Het Voorlopig Bewind, de jongerenwerking van het Yper museum. Wat motiveert hen? Hoe hebben ze hun deelname ervaren? Wat zijn hun tips voor cultuurorganisaties die ook een jongerenwerking willen starten?
Vervolgens brachten Sandrin Coorevits (coördinator Yper Museum) en Wouter Sinaeve (deskundige educatieve werking) hun eerlijke verhaal over de jongerenwerking.
Het Voorlopig Bewind?
Waarom zou je een bende jongeren inschakelen om je beleid te bepalen?
In 2017 startten de werken van de verbouwing voor het nieuwe Yper museum. Een jaar eerder al zag de jongerenwerking van het nieuwe stadsmuseum het licht. “De jongerenwerking was nodig volgens ons omdat het oorspronkelijk stedelijk museum heel saai was in de ogen van jongeren. We wouden er iets totaal nieuw van maken samen met hen.”
Van april tot december 2016 liep een heuse participatiecampagne 'Van Stadhuis naar Huis van de Stad'. “Als stadsmuseum konden we niet anders dan de bevolking en de lokale jeugd betrekken”, aldus coördinator Sandrin. ‘Hierbij had ik het geluk dat de educatieve ploeg mee op de kar sprong en dat ook het stadsbestuur ons die vrijheid gaf.”
Het eerste Voorlopig Bewind werd in het leven geroepen en doorliep het hele traject als 'testcase'.
Vandaar ook de naam ‘Voorlopig’. Het was de bedoeling dat de jongeren tijdelijk zouden blijven en de initiatiefnemers hadden niet verwacht dat het project nog zo lang na de opening zou doorgaan. ‘Bewind’ omdat de jongeren ook echt inspraak zouden krijgen en het museum echt onder handen zouden nemen.
Ronselen & opstart
Het Yper museum mikte op jongeren uit 5e en 6e jaar secundair. “Dat is de moeilijkste doelgroep voor musea”, aldus Sandrin en Wouter. “Als we het hen zelf laten meemaken, zal het vanzelf wel interessant worden”, was hun uitgangspunt.
Wouter en Sandrin gingen zelf langs bij 5 middelbare scholen in Ieper om hun verhaal te vertellen en de oproep te doen. De directies gaven ons aanvankelijk niet veel krediet: ze waren erg sceptisch en dachten dat de leerlingen niet enthousiast gingen zijn.
We stelden de jongeren de vraag: “Er komt een nieuw museum, we willen jullie stem horen en hulp bij hoe dit eruit moet gaan zien.”
Het was spannend afwachten op de eerste bijeenkomst. “Onze deur stond open en daar stond opeens een hele bende van meer dan 40 jongeren!” Langs een kant vond ik dit zeer ontroerend, langs de andere kant voelde ik ook lichte paniek”, vertelt Sandrin. Om de twee weken catering voorzien voor zo’n bende kan duur uitvallen.
Uiteindelijk viel dit allemaal goed mee en doorliep 58% van die grote groep het hele traject dat eerste schooljaar.
Hoe gaat dit praktisch in zijn werk?
De bijeenkomsten organiseert het Yper Museum los van de schooluren, onder de middag en af en toe is er een avondactiviteit. De scholen bevinden zich op wandelafstand en daarom is het museum makkelijk bereikbaar voor hen. “We houden het bewust weg van het schoolse kader en behandelen de jongeren als ‘grote mensen’, volwaardige medewerkers.
Een goede samenwerking en verstandhouding met de schooldirecties is wel nodig om flexibel te kunnen zijn indien nodig. Zo gaan we een keer per jaar op bezoek bij een ander (buitenlands) museum. De jongeren krijgen dan de toestemming om woensdagochtend al te vertrekken met ons.”
Communicatie
“We probeerden verschillende kanalen om in contact te blijven met de jongeren.” Voor het Yper Museum blijft het zoeken naar het geschikte kanalen. “Mail en een Facebookpagina zijn totaal afgeschreven. Messenger en de besloten Facebookgroep doen het iets beter. We stemmen steeds af met de jongeren zelf hoe zij het liefste op de hoogte gehouden willen worden.” Verder geeft Wouter de tip om het niet te serieus aan te pakken: "humor werkt."
Stem af met de jongeren zelf hoe zij met jou in contact willen blijven.
Evolutie
Welke evolutie heeft het Voorlopig Bewind op 5 jaar tijd doorgemaakt? Wat werkte er (niet) en waarom?
“We hebben ook geleerd dat het belangrijk is zelf het eerste contactmoment in handen te houden. Zelf op de scholen gaan ronselen is intensief maar blijft het meest effectief."
"Zo merkten we dat als we het ronselen door de jongeren zelf laten doen, we niet in de hand hebben wat er wordt gezegd en belooft. We vertellen liever zelf ons verhaal”.
Onze grootste les was dat belangrijk blijft om elke keer opnieuw energie in de opstart en rekrutering van een nieuwe groep te steken. Na een paar jaar, naar aanloop van de opstart van het nieuwe museum in 2018 hadden we zelf even geen ruimte en fut om langs de klassen te gaan. We gingen ervan uit dat het Voorlopig Bewind al zodanig gekend was, dat de jongeren zich vanzelf zouden aanmelden. Dit was duidelijk niet het geval!
Zelf ronselen: een must!
We maakten ook de fout om de leerkrachten in te zetten voor het ronselen. Hierdoor werd het een schools gegeven; sommige jongeren werden als het ware verplicht door hun leerkracht geschiedenis om zich op te geven.
Het was ook het eerste jaar met een volledig nieuwe groep, zonder oud-bewinders. Dat liet zich duidelijk voelen. “Tel daarbij ons lage energiepeil na de opening en je begrijpt dat de dynamiek niet van de grond kwam.”
Het was duidelijk dat we hard verwend waren met de groepen van de voorgaande jaren. Het bleek absoluut nodig om elk jaar weer opnieuw zelf energie in de jongerenwerking te stoppen.
Reflectie
“We concludeerden ook dat er steeds nood aan was een heel duidelijk programma aan het begin van het schooljaar. Daarnaast mag het Bewind niet té voorlopig zijn. Nu gaan we het vijfde jaar in met een groepje van 9, en voor het eerst werken we met vierdejaars, om hen langer mee te betrekken.”
Hebben de jongeren dan geen invloed meer op het opgestelde programma? "De jongeren werken mee aan projecten die het Yper Museum doet. Doelstellingen moeten nog steeds gehaald worden. We vragen steeds hun mening. Hebben ze er zin in? Zien ze het niet zitten, dan gaan we ze niet verplichten”, aldus Wouter. “We schetsen het kader, leggen uit wat we willen bereiken en gaan dan dat kader samen invullen.”
Samenwerking of carte blanche?
Met het Voorlopig Bewind creëert het Yper Museum dus een wisselwerking, legt Sandrin uit. “Ze mogen losgaan maar we houden wel steeds de touwtjes in handen. Als iets niet kan, geef ik altijd een uitleg en dit respecteren ze.”
Als coördinator is Sandrin erg betrokken bij het Voorlopig Bewind: “Ik vind het belangrijk goede band met het werkveld te hebben. Dit is essentieel voor het beleidsplan en ik wil er bewust een deel van mijn tijd voor reserveren.”
Engagement & regelmaat
De jongeren zijn steeds goed op de hoogte van het engagement dat ze zullen aangaan. Bij de start van een nieuw seizoen krijgen ze een agenda, worden er duidelijke afspraken gemaakt en worden de bijeenkomsten vastgelegd. Het Voorlopig Bewind komt ongeveer tweewekelijks samen. Naar aanloop van een nieuwe tentoonstelling kan dit meer zijn. Deelnemen is ook niet vrijblijvend. Het Yper museum heeft steeds resultaten voor ogen welke ook met de jongeren worden besproken. In wederdienst kunnen de deelnemers unieke ervaringen beleven. Verder wordt geen overeenkomst getekend en de jongeren krijgen geen vergoeding. Ouders geven wel hun toestemming.
Volledige plaatje
De jongeren krijgen veel verantwoordelijkheden en komen in contact met alle aspecten van de museumwerking. Als ze een tentoonstelling uitwerken, zijn zij het ook die de persconferentie mogen organiseren, de speeches schrijven én de pers zelf te woord staan. Daarvoor krijgen ze dan een korte opleiding van de communicatiemedewerker. De wetenschappelijk medewerker duidt het historisch kader aan het begin van een project en laat jongeren dan weer mee reflecteren. Ook budgettair weten ze hoeveel er beschikbaar is voor bepaalde zaken.
Diversiteit?
Hoe zag de samenstelling van de groep eruit? Sandrin: “Onze groepen zijn een boeiende mix van jongens en meisjes, al zijn de meisjes beter vertegenwoordigd, en jongeren uit het ASO en het BSO. Diversiteit is een aandachtspunt voor ons. Daarom doen we ook bewust in alle Ieperse scholen een oproep. Ook merken we dat er ook jongeren reageren die niet per sé al een voorliefde voor musea hadden. Hierdoor ontstaat een fijne mix en dynamiek."
Denk, durf, doe, vertrouw! Om de jongeren echt aan je werking te binden is het belangrijk om hen serieus te behandelen, als jongvolwassenen.
Acties
Het Voorlopig Bewind heeft doorheen de jaren een mooi portfolio aan acties en projecten opgebouwd. Om de jongeren enthousiast te houden en om vernieuwend te blijven hanteren Wouter en Sandrin een aantal basisprincipes.
Ga eens op een ander: regelmatig bezoekt de groep een ander museum om inspiratie op te doen. Ze maken hier een echte daguitstap van op een woensdag. De schooldirecties werden overtuigd om de jongeren dan een halve dag vrij tegen, een mooie bonus.
Doe eens zot: het zou niet kunnen met elke groep, maar Sandrin vertrouwde de huidige Bewinders voldoende om ze een night at the museum te laten doorbrengen. Een goed moment voor groepsbinding, maar ook ideaal om langer aan een project samen te kunnen doorwerken.
Surf mee op een golf: wat heeft De Warmste Week of Think Pink met het Yper Museum te maken zou je denken? Niet zo heel veel op het eerste zicht. Maar, zo legt Wouter uit, biedt meedoen aan een grote actie ook veel voordelen.
- je werkt met crossmediale partners;
- de acties zijn drempelverlagend;
- je spreekt een nieuwe doelgroep aan; (zo kunnen de Think Pink kapper ambassadeurs voor het museum worden)
- het is groepsverbindend;
- je geeft verantwoordelijkheid;
- je biedt unieke ervaringen.
Lees meer over de ‘geschiedenis’ en projecten van het Voorlopig Bewind
En nu?
Het Yper museum is alvast van plan om nog verder te gaan in het betrekken van jongeren en hen zodoende inspraak te geven in het volgende beleidsplan.
Het museum gaat na de verplichte sluiting naar aanleiding van de coronacrisis weer open vanaf 30 mei. De jongeren geven een eigen invulling aan de expo herSTELLINGEN op de binnenkoer van het museum, volledig coronaproof.
Deze tips nemen de deelnemers uit het webinar mee
- Een persoonlijke recruteringsaanpak levert veel op.
- Ook activiteiten buiten de 'corebusiness' hebben hun effect. Bijvoorbeeld het Voorlopig Bewind dat een actie opzet in het kader van de Warmste Week.
- Geef de jongeren genoeg verantwoordelijkheid en behandel ze als volwassenen, laat hen de richting (grotendeels) bepalen maar biedt genoeg handvaten en een kader waarbinnen dit gebeurt.
- Het is belangrijk te investeren in groepsbinding, returns te bieden aan de jongeren en het evenwicht te bewaren tussen te veel en te weinig verantwoordelijkheid of werk.
Nog enkele tips uit de eigen werking van de deelnemers
- Rik De Jonghe: "Het Concertgebouw Brugge heeft voor de jongerenwerking Soundcast een interne Facebookgroep. Voor kleinere projecten die door een beperkte groep Soundcasters worden getrokken communiceren ze via Messenger. Voor ons blijven de fysieke vergaderingen een must (ook een voorstel van Soundcast zelf). Die vergaderingen liggen een jaar op voorhand vast en zijn telkens gekoppeld aan een concert of dansvoorstelling die ze meemaken".
- An-Sofie Gysemans (CC Lier): "Ik denk dat het erg belangrijk is om de directie ook echt in contact te brengen met de jongeren. Als ze die energie voelen/en hun stem horen zijn ze wel snel overtuigd."
- Farah Mohamed (Lasso): "Laat de jongeren zelf het communicatiekanaal en maak een onderscheid tussen interne en externe communicatie."
De interactie in de breakout rooms vond ik zeer interessant. Zo kreeg je niet enkel voorbeelden van het Yper Museum maar ook van andere organisaties.
Zelf eens gastlocatie zijn?
Heb jij met jouw cultuureducatief project ook een boeiend verhaal te vertellen? Mogen we ook bij jou een (digitaal) op visite komen? Tijdens Op visite bij...vertelt de gastlocatie het eerlijke verhaal van de werking en kunnen de deelnemers onderling uitwisselen.